Met de MOTAR studie wordt onderzocht of running therapie een geschikte therapie is bij depressie. Er is namelijk eerder aangetoond dat er een relatie bestaat tussen de hoeveelheid fysieke activiteit en depressieve symptomen bij volwassenen. Maar depressie kan ook voorkomen bij kinderen en jongeren.
In een recent onderzoek gepubliceerd in januari van dit jaar, is gekeken naar de relatie tussen fysieke activiteit en depressieve symptomen bij kinderen. Ze hebben hierbij niet alleen gekeken naar forse fysieke activiteit zoals hardlopen of fietsen, maar ook naar middelmatige activiteit zoals wandelen met de hond of dansen. De dagelijkse activiteit van bijna 800 kinderen hebben de onderzoekers gemeten met een bewegingsmeter. Om depressieve symptomen te kunnen meten hebben ze gebruik gemaakt van een semigestructureerd klinisch interview. Het eerste meetmoment was op 6-jarige leeftijd, het tweede meetmoment op 8-jarige leeftijd en de laatste meting vond plaats op 10-jarige leeftijd.
De onderzoekers vonden dat meer beweging (dus een hogere matige en forse fysieke activiteit) minder depressieve symptomen voorspelt voor 2 jaar later. Sedentair gedrag zoals zitten voorspelt echter geen depressie. Wel kan het toenemen van de dagelijkse activiteit van kinderen helpen om depressie bij kinderen te voorkomen of te behandelen. Echter is verder onderzoek nodig om deze resultaten te bekrachtigen.

Zahl, T., Steinsbekk, S., & Wichstrøm, L. (2017). Physical Activity, Sedentary Behavior, and Symptoms of Major Depression in Middle Childhood. Pediatrics, e20161711.

Hardlopen lijkt voor veel mensen te helpen bij een depressie. Op de blogsite loopdepressievrij.com leest u vele ervaringen op dit gebied. Op de site staat ook een overzicht van allerlei hardloopevents. Via het hardloopteam ‘Loop Depressievrij’ kun je goede doelen steunen die aandacht vragen voor depressie. Op 19 maart 2017 is de Utrecht Marathon en daar doet het team ‘Loop Depressievrij’ aan mee.

Erik Scherder, Dick Swaab en Ard Schenk geven sinds een aantal jaar lezingen over het effect van bewegen op het brein. Zij gaan hierbij door het hele land en vertellen vanuit hun eigen perspectief uitgebreid over dit onderwerp. Zij zijn er van overtuigd dat lichamelijke beweging positieve effecten heeft op de hersenen. In 2013 zijn zij hiermee begonnen en de 15e editie van Het Fitte Brein was op 1 oktober 2016.

Een groot onderdeel van de MOTAR studie bestaat uit het onderzoek naar het effect van lichamelijke beweging, namelijk hardlopen, op de psychische gezondheid. Door deelname of interesse in de studie bent u wellicht ook geïnteresseerd in deze lezingen. In 2017 komen drie nieuwe edities. De data en locaties deze lezingen zijn nog niet bekend. U kunt hiervoor de Facebookpagina van Het Fitte Brein in de gaten houden.

Hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder ziet positieve effecten van beweging bij verschillende doelgroepen. In veel onderzoeken is de aandacht gericht op ouderen, maar ook voor kinderen is beweging belangrijk volgens de hoogleraar. Om een idee te krijgen van de onderzoeken waar Erik Scherder bij betrokken is, vindt u hier twee korte samenvattingen van recente publicaties.

Relaties tussen dagelijkse fysieke activiteit en executieve functies bij kinderen.

van der Niet, A. G., Smith, J., Scherder, E. J., Oosterlaan, J., Hartman, E., & Visscher, C. (2015). Associations between daily physical activity and executive functioning in primary school-aged children. Journal of Science and Medicine in Sport, 18(6), 673-677.

Bij deze studie is onderzocht of er een relatie bestaat tussen de dagelijkse fysieke activiteit van kinderen en het functioneren van de hersenen. De onderzoekers hebben gekeken naar de executieve functies, dat zijn hogere controlefuncties van de hersenen. Verschillende hoge controlefuncties zijn gemeten waaronder het werkgeheugen, cognitieve flexibiliteit, reactieremming en planning.

In eerdere onderzoeken is er gekeken naar de relatie van conditie en hersenfuncties van kinderen. Weinig onderzoek is er gedaan naar de dagelijkse fysieke activiteit in relatie met hersenfuncties. In dit onderzoek zijn 80 kinderen tussen de 8 en 12 jaar een week lang gevolgd. Hun dagelijkse activiteit is gemeten door middel van een bewegingsmeter die ze de hele dag gedurende 7 dagen hebben gedragen.

De resultaten laten zien dat verschillende executieve functies beter werken wanneer de dagelijkse fysieke activiteit hoger is. Er werd bijvoorbeeld een hogere score op planningsvermogen gevonden. Daarnaast lijkt het erop dat als kinderen vaker zittend door brengen hun prestatie op de reactieremming slechter wordt.

De onderzoekers concluderen met dit onderzoek dat er inderdaad een relatie bestaat tussen de fysieke activiteit van kinderen en de executieve functies. Kinderen zouden daarom minder zittend door moeten brengen en juist meer moeten bewegen.

De combinatie van wandelen en krachttrainingen verbetert cognitieve en motorische functies bij mensen met dementie.

Bossers, W. J., van der Woude, L. H., Boersma, F., Hortobágyi, T., Scherder, E. J., & van Heuvelen, M. J. (2015). A 9-week aerobic and strength training program improves cognitive and motor function in patients with dementia: a randomized, controlled trial. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 23(11), 1106-1116.

Een recent onderzoek dat in 2015 gepubliceerd is, is een onderzoek naar verschillende soorten fysieke activiteit op de cognitieve en motorische functies bij mensen met dementie.

Bij dit onderzoek werden drie groepen, die gedurende 9 weken een verschillende interventie kregen, met elkaar vergeleken. Er was een groep die vier keer per week ging wandelen. Deze groep wordt de aerobe groep genoemd omdat wandelen een voorbeeld van een aerobe training is. Een aerobe training is een langdurige activiteit waarbij de ademhaling en hartslag  constant verhoogd zijn. Een andere groep ontving naast twee wandel sessies, twee kracht sessies per week (de gecombineerde groep). De laatst groep, de sociale groep, ontving vier keer per week een bezoek in plaats van een fysieke training.

De gecombineerde groep scoorden hoger op verschillende hersenfuncties zoals de globale cognitie, visueel en verbaal geheugen en executieve functies dan de groep die geen fysieke training kreeg. Ook scores voor motorische functies waren bij deze groep hoger. De groep mensen die vier keer per week wandelde (de aerobe groep) scoorde hoger op executieve functies dan de groep die alleen bezoekjes ontving.

De conclusie die de onderzoekers trekken is dat, in vergelijking met een controle groep die geen fysieke training krijgt, het effect van minder snelle afname van cognitieve en motorische functies bij ouderen met dementie sterker is wanneer zij wandelen én krachttrainingen doen dan wanneer ze alleen wandelen.

Vandaag neem ik afscheid van de MOTAR studie. Precies vier jaar geleden begon ik met dit promotieonderzoek en wat is er veel gebeurd! Het flitst nu allemaal aan mijn ogen voorbij: het inlezen op de toepassing van runningtherapie binnen depressie en angst, het brainstormen over een toepasselijke naam voor de behandelstudie, het wachten op ‘groen licht’ van de medische ethische toetsingscommissie en de inclusie van de allereerste patiënten.Zo volgden er verscheidene mijlpalen die we vierden met taart: 10 patiënten.. 50 patiënten…100 patiënten!

Mijn vier jaren als promovenda zijn omgevlogen, met intense leermomenten en veel fantastische resultaten binnen een hecht onderzoeksteam. Ik ga als verrijkt mens weg om mijn wetenschappelijke carrière voort te zetten met hopelijk weer zo’n geweldig team van onderzoekers.

Dóra Révész

Dóra, we willen je vanuit het onderzoeksteam hartelijk danken voor je inzet!

Voor het MOTAR onderzoek zijn wij op zoek naar gezonde mannen tussen de 40 en 65 jaar, die maximaal één keer per week sporten. Wij zijn niet langer op zoek naar deelnemers die een HBO of universitaire opleiding hebben afgerond. De gezonde deelnemers worden onderzocht binnen het MOTAR onderzoek om de patiënten met depressieve en angstklachten mee te kunnen vergelijken.

Het onderzoek bestaat uit twee metingen. De eerste meting bestaat uit een interview over uw lichamelijke en psychische gezondheid, conditietest, bloedafname, speeksel/urine verzameling en een computertest. De tweede meting bestaat uit een MRI scan, het uitvoeren van cognitieve taken en het invullen van vragenlijsten. Deze metingen vinden op twee verschillende dagen plaats in Amsterdam en duren beide ongeveer 2.5 uur (in totaal dus 5 uur). U krijgt een cadeaubon van 50 euro en reiskostenvergoeding aangeboden.

Meer informatie kunt u hier vinden. Als u geïnteresseerd bent in de deelname, kunt u een e-mail sturen met hierin uw telefoonnummer naar L.VanVelzen@ggzingeest.nl of u kunt zich aanmelden via dit formulier. Wij zullen dan telefonisch contact met u zoeken om te bekijken of u geschikt bent voor deelname en eventueel een afspraak maken voor het onderzoek.

Gezocht profiel:

• Man tussen de 40 en 65 jaar
• Maximaal MBO opleiding
• Spreekt Nederlandse taal
• Geen lichamelijke of psychische aandoeningen
• Sport niet meer dan 1x per week

Het MOTAR onderzoek is nog steeds in volle gang. Inmiddels zijn er al 89 deelnemers met een depressie en/of angststoornis ingestroomd. Een aantal deelnemers heeft al aan drie MOTAR onderzoeksmetingen meegewerkt (bij aanvang, na de behandeling en een vervolgmeting na 1 jaar). Anderen zitten nu midden in hun behandeling waarbij zij antidepressiva of runningtherapie krijgen en er gaan ook nog steeds nieuwe deelnemers van start. Daarnaast hebben we al 30 gezonde controledeelnemers in het onderzoek gemeten. Deze deelnemers hebben allen een eenmalige onderzoeksmeting en een MRI meting achter de rug.

We zijn nog steeds op zoek naar nieuwe deelnemers, zowel mensen met een depressie of angststoornis als mensen zonder deze klachten kunnen zich aanmelden. Aanmelding verloopt via de onderzoekers in Amsterdam, deze gegevens kunt u vinden onder het kopje Contact & Aanmelding.

De 100^ste deelnemer is ingestroomd in het MOTAR onderzoek! Er zijn nu 80 deelnemers met een depressie en/of angststoornis en 20 gezonde controle deelnemers. Een aantal deelnemers heeft inmiddels al aan drie MOTAR onderzoeksmetingen meegewerkt (bij aanvang, na de therapie en een vervolgmeting na 1 jaar). En er gaan nog steeds nieuwe deelnemers van start in zowel Amsterdam als Haarlem.

Voor het MOTAR onderzoek zijn wij op zoek naar gezonde deelnemers zonder psychische klachten. De gezonde deelnemers worden onderzocht binnen het MOTAR onderzoek om de patiënten met depressieve en angstklachten mee te kunnen vergelijken.

De gezonde deelnemers voldoen aan de volgende punten:
– geen psychische klachten of ernstige lichamelijke aandoeningen
– 18 jaar of ouder
– sport niet meer dan één keer per week

Wat houdt deelnemen in? U ondergaat een onderzoeksmeting bestaande uit een interview over uw lichamelijke en psychische gezondheid, conditietest, bloedafname, speeksel/urine verzameling, computertest en een MRI meting. De onderzoeks- en MRI meting duren in totaal ongeveer 5 uur en u krijgt een cadeaubon van €50 en reiskostenvergoeding aangeboden.

Meer informatie kunt u vinden bij ‘Het onderzoek- controlegroep’ en direct aanmelden of voor meer informatie, ga naar ‘Aanmelding’.