Erik Scherder, Dick Swaab en Ard Schenk geven sinds een aantal jaar lezingen over het effect van bewegen op het brein. Zij gaan hierbij door het hele land en vertellen vanuit hun eigen perspectief uitgebreid over dit onderwerp. Zij zijn er van overtuigd dat lichamelijke beweging positieve effecten heeft op de hersenen. In 2013 zijn zij hiermee begonnen en de 15e editie van Het Fitte Brein was op 1 oktober 2016.
Een groot onderdeel van de MOTAR studie bestaat uit het onderzoek naar het effect van lichamelijke beweging, namelijk hardlopen, op de psychische gezondheid. Door deelname of interesse in de studie bent u wellicht ook geïnteresseerd in deze lezingen. In 2017 komen drie nieuwe edities. De data en locaties deze lezingen zijn nog niet bekend. U kunt hiervoor de Facebookpagina van Het Fitte Brein in de gaten houden.
Hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder ziet positieve effecten van beweging bij verschillende doelgroepen. In veel onderzoeken is de aandacht gericht op ouderen, maar ook voor kinderen is beweging belangrijk volgens de hoogleraar. Om een idee te krijgen van de onderzoeken waar Erik Scherder bij betrokken is, vindt u hier twee korte samenvattingen van recente publicaties.
Relaties tussen dagelijkse fysieke activiteit en executieve functies bij kinderen.
van der Niet, A. G., Smith, J., Scherder, E. J., Oosterlaan, J., Hartman, E., & Visscher, C. (2015). Associations between daily physical activity and executive functioning in primary school-aged children. Journal of Science and Medicine in Sport, 18(6), 673-677.
Bij deze studie is onderzocht of er een relatie bestaat tussen de dagelijkse fysieke activiteit van kinderen en het functioneren van de hersenen. De onderzoekers hebben gekeken naar de executieve functies, dat zijn hogere controlefuncties van de hersenen. Verschillende hoge controlefuncties zijn gemeten waaronder het werkgeheugen, cognitieve flexibiliteit, reactieremming en planning.
In eerdere onderzoeken is er gekeken naar de relatie van conditie en hersenfuncties van kinderen. Weinig onderzoek is er gedaan naar de dagelijkse fysieke activiteit in relatie met hersenfuncties. In dit onderzoek zijn 80 kinderen tussen de 8 en 12 jaar een week lang gevolgd. Hun dagelijkse activiteit is gemeten door middel van een bewegingsmeter die ze de hele dag gedurende 7 dagen hebben gedragen.
De resultaten laten zien dat verschillende executieve functies beter werken wanneer de dagelijkse fysieke activiteit hoger is. Er werd bijvoorbeeld een hogere score op planningsvermogen gevonden. Daarnaast lijkt het erop dat als kinderen vaker zittend door brengen hun prestatie op de reactieremming slechter wordt.
De onderzoekers concluderen met dit onderzoek dat er inderdaad een relatie bestaat tussen de fysieke activiteit van kinderen en de executieve functies. Kinderen zouden daarom minder zittend door moeten brengen en juist meer moeten bewegen.
De combinatie van wandelen en krachttrainingen verbetert cognitieve en motorische functies bij mensen met dementie.
Bossers, W. J., van der Woude, L. H., Boersma, F., Hortobágyi, T., Scherder, E. J., & van Heuvelen, M. J. (2015). A 9-week aerobic and strength training program improves cognitive and motor function in patients with dementia: a randomized, controlled trial. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 23(11), 1106-1116.
Een recent onderzoek dat in 2015 gepubliceerd is, is een onderzoek naar verschillende soorten fysieke activiteit op de cognitieve en motorische functies bij mensen met dementie.
Bij dit onderzoek werden drie groepen, die gedurende 9 weken een verschillende interventie kregen, met elkaar vergeleken. Er was een groep die vier keer per week ging wandelen. Deze groep wordt de aerobe groep genoemd omdat wandelen een voorbeeld van een aerobe training is. Een aerobe training is een langdurige activiteit waarbij de ademhaling en hartslag constant verhoogd zijn. Een andere groep ontving naast twee wandel sessies, twee kracht sessies per week (de gecombineerde groep). De laatst groep, de sociale groep, ontving vier keer per week een bezoek in plaats van een fysieke training.
De gecombineerde groep scoorden hoger op verschillende hersenfuncties zoals de globale cognitie, visueel en verbaal geheugen en executieve functies dan de groep die geen fysieke training kreeg. Ook scores voor motorische functies waren bij deze groep hoger. De groep mensen die vier keer per week wandelde (de aerobe groep) scoorde hoger op executieve functies dan de groep die alleen bezoekjes ontving.
De conclusie die de onderzoekers trekken is dat, in vergelijking met een controle groep die geen fysieke training krijgt, het effect van minder snelle afname van cognitieve en motorische functies bij ouderen met dementie sterker is wanneer zij wandelen én krachttrainingen doen dan wanneer ze alleen wandelen.